„Człowiek porusza się by spełniać swoje potrzeby. Swoim ruchem zwraca się ku temu, co jest dla niego ważne. Łatwo rozpoznać cel ruchu, gdy kieruje się ku namacalnym obiektom. Jednak istnieją także niewidzialne wartości, które inspirują i powodują ruch.” Rudolf Laban
Współczesny człowiek kieruje się coraz bardziej umysłem. Myśl stała się nadrzędna. Decyduje o tym co robimy, jak się ubieramy, co sądzimy, gdzie przebywamy, jak spędzamy czas, co jemy. Myśl zawładnęła człowiekiem. Czasem można odnieść wrażenie, że to myśli decydują za człowieka. A przecież nierozerwalną częścią człowieka, poza umysłem, jest jego ciało i duch. Umysł podporządkował sobie ciało, traktując je jak opakowanie, mieszkanie, które można meblować wedle własnego uznania. Czy, aby na pewno?
Co mówi nasze ciało?
Choć naszemu umysłowi wydaje się, że komunikuje się ze światem zewnętrznym za pomocą słów, to jednak nasze ciało za pomocą ruchu opowiada. Mówi tyle, ile ma słów, czyli jaki posiada repertuar ruchowy (różnorodności w ruchu). Każdy z nas posiada swój unikalny tzw. podpis ruchowy. Kształtuje się on przez całe nasze życie, choć najmocniej w czasie socjalizacji. W efekcie tego procesu podpis ruchowy, który wykształciliśmy może być niewystarczającym, by w pełni wyrażać siebie i swobodnie porozumiewać się ze światem. Dobrą wiadomością jest to, że tak jak w nauce języka obcego, swój repertuar ruchowy możemy rozwijać.
Oddech. Podstawowy wzorzec ruchowy.
O tym, że nasz umysł rozwija się dzięki ciału, a jakość rozwoju naszego ruchu ma bezpośredni wpływ na nasz rozwój psychiczny wiadomo od dawna. Stąd pojęcie rozwoju psychoruchowego (psychofizycznego) człowieka. Pierwszym i podstawowym wzorcem ruchowym jest oddech. Od pierwszej chwili pojawienia się na świecie, jako niemowlę, doświadczyliśmy siebie, swojego ciała i jego ruchów właśnie poprzez ten wzorzec. To na nim potem zbudowały się kolejne nasze wzorce ruchowe, które umożliwiły nam zmiany pozycji, przemieszczanie się i coraz bardziej aktywne eksplorowanie świata. Biologicznie i metaforycznie pierwszy i ostatni oddech stanowią klamrę naszego życia na świecie. Innym bardzo ważnym aspektem oddechu, jako podstawowego wzorca jest jego obecność w każdym innym ruchu. A ruch połączony z oddechem i wsparty jego przepływem, jest pełniejszy i łatwiejszy. Zwykle o tym zapominamy i zamiast rozwijać i korzystać ze swojego oddechu, ograniczamy go i wstrzymujemy.
Jak wykorzystać oddech?
Ponieważ nasz umysł przyzwyczaił nas do poruszania się po utartych ścieżkach, nie poddajemy refleksji i ignorujemy sygnały płynące z ciała. Przyjmujemy, że skoro oddychamy to wszystko jest jak być powinno. A jednak warto poznać swój wzorzec oddechowy. Dzięki eksplorowaniu swojego wzorca oddechu możemy:
- wspierać czucie i odczuwanie siebie
- doświadczać wymiany: z zewnątrz do wewnątrz, w wewnątrz na zewnątrz; napełniania i opróżniania; przyjmowania i oddawania
- regulować pobudzenie psychofizycznego, w tym regulować emocje i je rozpoznawać (oddech zmienia się w różnych stanach emocjonalnych)
- doświadczać dostrojenia, synchronii w relacji z drugą osobą.
Ponadto warto zwrócić uwagę, że wdech działa pobudzająco, wydech wyciszająco, rozluźniająco. Pogłębiony oddech, wydłużony wydech zmieniają aktywność mózgu i pozwalają przejść od ruminacji (zakotwiczenia się na nawracającej myśli, tzw. “przeżuwaniu myśli”) do świadomości tego co dzieje się w nas i wokół nas (aktywuje się inna część środkowej kory przedczołowej). Umiejętność zwracania uwagi na oddech pozwala na pełniejsze przeżywanie i większą kontrolę nad sobą, również nad naszym umysłem.
Po co rozwijać swoją świadomość ruchową?
Otwieranie się na nowe ruchy daje możliwość nowego doświadczania siebie i nowego działania w otaczającym nas świecie. Powiększa nasze słownictwo ruchowe.
Rozwijanie inteligencji ciała, która polega na dostępie do różnorodności stanów ciała i naszej palety ruchów, wpływa na rozwój inteligencji emocjonalnej.
Odkrycie tłumioej w okresie socjalizacji ekspresji, daje możliwość odnależienia w ciele nowych ścieżek, którymi może ona teraz swobodnie podążać.
Śwaidoma obserwacja naszej reakcji na nowe ruchy jest dla nas informacją. Często też obserwacja wykonywanych ruchów i towarzyszących im odczuć pozwala skontaktować nas z pamięcią z dzieciństwa, nawet z okresu niemowlęcego (przedwerbalnego). Dzięki temu mamy szansę głębiej zrozumieć swoje motywy i swoją historię.
I wreszcie kontaktujemy swoją psychikę z ciałem. Psychika dąży do pełni i swobody w realizowaniu się. Jednak realizacja to działania, a działanie to ruch, który jest domeną ciała. Mając tę świadomość nasza psychika, nasz umysł chętniej będzie uwzględniał potrzeby naszego ciała, korygując zapędy umysłu.
Wszyscy jesteśmy analitykami ruchu
Codziennie nieświadomie „czytamy“ ruchy, gesty, postawę ciała, intonację głosu i mimikę twarzy osób, z którymi się spotykamy. Wyciągamy wnioski i na ich podstawie budujemy swoje nastawienie. Wszystko to dzieje się automatycznie dzięki systemowi nerwowemu, który posiada wyspecjalizowane ośrodki, a także mechanizm związany z neuronami lustrzanymi. To właśnie one pozwalają nam czuć, interpretować, a także przewidywać ruch innych osób.
To, co zgadujemy na temat zamiarów innych ludzi, na podstawie ich ruchu, często jest bliskie ich intencji. Dzieje się tak ponieważ ekspresja ciała wyraża chwilowe wewnętrzne nastawienie, a także utrwalone cechy osobowości. Nawet w języku mówionym znajdziemy wiele odniesień do elementów ciała i ekspresji ruchu, oddających konkretne stany lub zachowania. Mówimy, że ktoś chodzi z głową w chmurach, stąpa mocno po ziemi, próbuje się wykręcić, stoi jakby połknął kij, przeniósł uwagę, zrobił coś po łebkach albo albo kogoś przeszedł dreszcz lub wyciągnięto kogoś za uszy itd.
Główne założenia Laban/Bartenieff Movement System
- Ruch jest procesem zmiany. Zmiany w zaangażowaniu ciała, zmiany w relacji ciała z przestrzenią, zmiany energii.
- Ruch jest intencjonalny. Czasem to intencja świadoma i funkcjonalna, jasna, gdy np. sięgamy po kubek z kawą. Ale ruch realizuje także te potrzeby,przenosi te znaczenia, które wyrażają nasze aktualne wewnętrzne stany, takżete, które umykają naszej świadomości.
- Ruch wyraża chwilowe stany (np. emocjonalne), a także utrwalone wzory bycia w
swoim ciele czy wchodzenia w kontakt ze światem zewnętrznym, w tym z relacje z innymi ludźmi.
- Podstawowe elementy ruchu mogą być nazwane i badane.
- Aby zrozumieć naturę ruchu, należy odbierać go z kilku perspektyw (np.:wczuwanie się kinestetyczne, widzenie ruchu tym czym jest, czyli widzenie elementów, cech ruchu, rezonans)
Rozwijanie świadomości oddechu
Oddech choć naturalny i niedoceniany element naszego życia, to warto nad nim pracować świadomie. Dzięki temu odkrywamy czym jest oddech, jak go doświadczamy w ciele.
W czasie pracy z oddechem możemy zaobserwować:
- jego rytm: wdech, wydech, pauza
- ścieżki i miejsca w ciele, w których można odczuć ruch powodowany oddechem
- doznania i mikroruchy towarzyszące oddechowi, takiej jak: napełnianie – opróżnianie, rozszerzania – kurczenie, unoszenie-opadanie itd.
Dajemy sobie także szansę na rozpoznawanie swojego własnego wzorca oddechu: swojego rytmu, ścieżek, miejść odczuwania i ruchów ciała związanego z oddechem. Jednak co najważniejsze możemy odkryć jak oddech zmienia się w różnych stanach emocjonalnych i jak możemy dzięki oddechowi wspierać regulację naszych emocji.
Załap balans w swoim rytmie
Warsztaty RUCHU i TAŃCA dają możliwość nawiązania relacji z własnym ciałem. Ciałem, które pamięta, które gromadzi i które mówi. Podczas spotkania w RUCHU i TAŃCU w pełnej otwartości, ciekawości i wyrozumiałości możesz wejść w relację ze swoim ciałem, skontaktować ze sobą, wsłuchać się w swój rytm, wzbogacić swoje słownictwo ruchowe. W czasie spotkania do Ciebie należy decyzja o tym jak chcesz się poruszać. Prowadzący jedynie zachęca do poznawania różnych jakości i kategorii ruchu obecnego w Twoim ciele lub, z jakiegoś powodu, nieobecnego, skrywanego, jednocześnie utęsknionego, potrzebnego i uwalniającego. Poznanie Twojego język ruchu może pomóc dostrzec Ci pewne znaczenia i związki, pozwoli ucieleśnić to, co tkwi czasem zawieszone między myślą a odczuciem. Podczas warsztatów wykorzystywane są różne techniki terapeutyczne pracy z ciałem, integrujące podejście Laban/Bartenieff Movement System, Mindfulness, Gaga Movement Language.
Skontaktuj się ze swoimi emocjami. Załap balans we własnym rytmie.
